▶ Gratis programmatuur lichtplanning

Het softwarepakket ReluxSuite is een uitstekend stuk gereedschap voor de architect. Hij of zij kan met deze programmatuur een verlichtingsplan vastleggen dat aansluit op het gebouwontwerp. De gespecialiseerde lichtplanner is op de traditionele werkwijze vele uren kwijt om tot een verantwoord verlichtingsvoorstel te komen. Een doorwrocht lichtplan kan nu in een kwartier gereed zijn. Er zijn geen kosten verbonden aan het gebruik van het tot in details ontwikkelde elektronische ontwerpgereedschap.


Architecten vinden de vormgeving van hun gebouwontwerp het belangrijkst. Maar ze realiseren zich steeds meer dat verlichting belangrijk is in een project. De bouwmeesters hebben geleerd dat verlichting een gebouw kan maken of breken. Die ervaring laat hen opteren voor eenvoudige oplossingen. Nieuwe technieken komen er enkel aan te pas als deze passen bij het ontwerp. Dat is vaak bij uitzondering het geval.

Een goede lichtsturing biedt in de meeste projecten een niet te veronachtzamen meerwaarde. Het is inderdaad voor niet-lichtspecialisten moeilijk het overzicht te bewaren in het enorme aanbod aan sturingen en leds. Architecten kunnen het best terugvallen op de deskundigheid van specialisten in verlichting, zoals lichtplanners, installateurs en groothandelaars. Soms moeten deze experts zelf het voortouw nemen op projecten letterlijk goed belicht te krijgen. Alle betrokken partijen trekken voordeel uit de integratie van nieuwe technieken in gebouwen.

"De gebruiker van het ontwerpprogamma ReluxSuite krijgt de beschikking over een enorme hoeveelheid data om een gedegen licht- of sensorlayout neer te zetten", vertelt Peter van Rossum, technisch directeur van Klemko Techniek in Soest. "De architect of de ontwerpende lichtspecialist kan tegelijkertijd kiezen uit een groot aantal ingevoerde produktgegevens van lampen- en sensorfabrikanten. Die keuze kan hij inpassen in de licht- of sensorsimulatie van een getekende ruimte".

ReluxSuite

De onderneming, die het programma heeft ontwikkeld, is Relux Informatik AG uit Basel. Fluora AG, Regent Beleuchtungskörper AG en Tulux AG, fabrikanten uit de Zwitserse verlichtingindustrie, hebben het bedrijf in 1998 opgericht. Doel van Relux is het ontwikkelen, produceren en vermarkten van software voor licht- en sensorplannen. Daarbij is het uitgangspunt geweest de gemeenschappelijk ontwikkelde programmatuur van het Schweizerischen Fachverband der Beleuchtungsindustrie.

Relux Grafik heeft in 2008 het ontwerppakket ReluxSuite gebracht voor lichtplanners. Naast softwarematige data zijn er in opgenomen het actuele produktaanbod van aanbieders in de verlichtings-, sensor- en lampenindustrie. Het pakket omvat de deelprogramma's ReluxPro, ReluxSensor, ReluxOffer, ReluxEnergy en ReluxLum. Deze software-onderdelen sluiten naadloos op elkaar aan om een goed planresultaat te verwezenlijken.

Hoog scorende programmatuur

"Wij zien ons als zakelijke dienstverleners in eerste instantie als intermediair tussen de fabrikanten in de verlichtings- en sensorindustrie en de ontwerpers van licht- en sensorplannen, architecten en elektroinstallateurs", aldus Thomas Rüegg van Relux. "Dankzij financiële bijdragen van de industrie kan onze onderneming deze innovatieve en hoog scorende programmatuur in de meeste gevallen gratis aanbieden of deels tegen een kleine licentievergoeding. Onze industriepartners kunnen te zelfder tijd bijzonderheden van hun assortiment onder de aandacht van de softwaregebruiker brengen".

Klemko Techniek is sinds kort toegetreden tot de contribuanten van Relux, zodat de Soester onderneming haar assortiment kan verbinden aan het ReluxSuite-programma. Daarbij legt het bedrijf de nadruk op het led-aanbod voor toepassingen binnenshuis. De digitale gegevens van de led-lichtbronnen van Klemko vermelden bijvoorbeeld de stralingshoek, de lichtverdeling, de lichtkleur, het aantal lumen, het aantal lux bij een bepaalde afstand tot de lichtbron, de elektrische aansluitwaardes en de bestelgegevens.

Krachtig ontwerpgereedschap

Op moment van schrijven dragen wereldwijd 94 fabrikanten en vertegenwoordigingen uit de verlichtings- en sensorindustrie bij aan de doorontwikkeling van de onderhavige software. Ehrbecker Schiefelbusch BV heeft de Benelux vertegenwoordiging van Relux op zich genomen. Deze groothandel uit Raamsdonksveer treedt in die hoedanigheid als help desk op om gebruikers te adviseren bij ontwerpproblemen.

Relux' key account manager Rüegg: "Lichtplanners hoeven zich niet te registreren om van ReluxSuite gebruik te kunnen maken. Niettemin is al vastgesteld dat wereldwijd meer dan een miljoen ontwerpers dit krachtige, elektronische ontwerpgereedschap ter hand nemen voor hun lichtconcepten".

Als de ontwerper een bepaald idee voor ogen heeft, dan berekent de pc welke gegevens het beste passen en geeft deze vrijwel onmiddellijk op het scherm weer. De planner kan op die manier uit veel variabelen kiezen om tot de beste oplossing te komen. In het verleden was hij vaak een dag kwijt om alle berekeningen door te nemen. Hij heeft nu met deze computer ondersteunde ontwerpwijze soms binnen een kwartier zijn plan met lichtsimulatie gereed.

Van Rossum: "Op deze manier heeft deze ontwerpsoftware degelijke marketingwaarde voor de aangesloten ondernemingen, zoals de onze. De gebruiker kan het softwarepakket met onze produktgegevens vanaf een gratis bij ons op te vragen dvd in zijn computer ingeven. De lichtplanner kan ook via internet de actueelste industriedata inladen".

Zo eenvoudig mogelijk

Het programma is geschreven met het doel een brede scope opgeleiden te bedienen. Daarom heeft Relux de software zo eenvoudig mogelijk gehouden. Toch moet de ontwerper uit een enorme hoeveelheid variabele data kiezen en soms mist hij een zeer specifiek gegeven in de bibliotheek. Het is in die gevallen mogelijk contact te zoeken met de helpdesk van Ehrbecker Schiefelbusch, in casu technisch adviseur Sander de Jonge, die alternatieven kan aandragen.

De geïnteresseerde zou het werken met ReluxSuite daadwerkelijk op het pc-scherm moeten zien. De programmatuur draait op Windows 2000, XP of Vista. Bij het concipiëren van bijvoorbeeld een lichtplan gaat de ontwerper uiteraard uit van de plattegrond van de te verlichten ruimte en de afmetingen in het platte vlak. 

In een latere fase van het ontwerpproces komen daar driedimensionale waarden bij, zodat dan van een daadwerkelijke lichtsimulatie kan worden gesproken. 

Elke willekeurige ruimtevorm is op het pc-scherm weer te geven. Als de ontwerper deze heeft opgeroepen, dan geeft hij aan waar de armaturen moeten komen. Het programma geeft dan aan welke luxwaarde het meest voor de hand liggende is. Vervolgens geeft de ontwerper de lichtoutput in volgens de lokale normering, in Nederland de NEN/EN 12464.

Van Rossum: "De ontwerper kan ook halogeenvervangers met het programma oproepen in de vorm van led-modules. Aan de hand van de technische gegevens, die in de software zijn opgeslagen, kan de pc berekeningen uitvoeren die van belang zijn voor het lichtplan".

Gelijkmatigheid van het lichtbeeld

"De computer berekent het lichtniveau op de werkplekken", licht Klemko's zegsman. "Daarbij geeft de planner de afstand in van het plafond tot het bureaublad. Hij geeft ook het materiaal en de kleur van het werkblad aan. Dat heeft invloed op de luxwaarde".

Het doorsnee lichtniveau op een werkplek is 500 lux. Maar de lichtontwerper moet ook rekening houden dat er niet te veel contrasten optreden in de luminantie. Er is een 3D-beeld via ReluxSuite op te roepen met simulatie van de luminantie. Dit beeld is vanuit elke willekeurige hoek aan te sturen.

Uitgaande van een binnensituatie kan de ontwerper de gesimuleerde ruimte vullen met interieurelementen, die hij uit de bibliotheek kan putten. Hij kan ook de structuur van de meubels en die van wanden en vloer inregelen. Want dit heeft uiteraard gevolgen op het totale lichtbeeld. Een binnenruimte heeft meestal ramen. Deze kan de ontwerper invoegen en de sterkte van het binnenvallende daglicht simuleren. De pc rekent uit wat de gevolgen zijn voor het lichtplan.

Van Rossum tenslotte: "De leidraad van een ontwerp is de gelijkmatigheid van het lichtbeeld. Dat is beter te beoordelen door het concept gesimuleerd driedimensionaal te bekijken".